برای درمان پوستهای اگزمایی و خشک، مرطوبسازی مداوم با کرمهای فاقد عطر و حاوی موادی مانند سرامید و روغنهای طبیعی ضروری است. دوش آب ولرم و کوتاه به حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک میکند، چرا که آب داغ میتواند خشکی پوست را تشدید کند. استفاده از محصولات بدون مواد تحریککننده مانند الکل و عطر و در موارد شدیدتر، استفاده از کرمهای ضد التهاب زیر نظر پزشک توصیه میشود. دستگاههای رطوبتساز در محیط خانه، مصرف آب کافی و مواد غذایی حاوی امگا ۳ نیز به بهبود وضعیت پوست کمک میکنند. بهترین راه برای درمان مشاوره با متخصصین پوست کلینیک زیبایی نیکومهر در شهرستان لاهیجان برای کنترل اگزمای شدید است.
اگزما یا درماتیت چیست؟
اگزما یا درماتیت، به مجموعهای از التهابات پوستی اطلاق میشود که باعث قرمزی، التهاب و خارش در پوست میشود و در موارد شدیدتر ممکن است با تاول همراه باشد. این بیماری مسری نیست و انواع مختلفی دارد. رایجترین نوع آن، اگزمای آتوپیک یا سرشتی است که دارای زمینه ژنتیکی بوده و عوامل خارجی نیز میتوانند آن را تشدید کنند. همچنین، اگزمای تماسی به دلیل تماس با عوامل خارجی مانند مواد شیمیایی یا آلرژنها بروز میکند. در هر صورت، اگزما بهعنوان یک نشانه و علامت پوستی در نظر گرفته میشود و خطرناک نیست، اما میتواند باعث ناراحتی و خارش شدید شود.
علائم اگزما شامل چه مواردی است؟
علائم اگزما شامل مجموعهای از نشانههای التهابی روی پوست است که ممکن است در شدت و محل بروز متغیر باشند. رایجترین علائم اگزما عبارتند از:
- خشکی و زبری پوست: پوست معمولاً خشک و ترکخورده میشود.
- خارش: خارش شدید یکی از ویژگیهای اصلی اگزما است که میتواند منجر به خراشیدن و تحریک بیشتر پوست شود.
- قرمزی و التهاب: مناطق مبتلا به اگزما قرمز و ملتهب میشوند.
- تاولهای کوچک: در موارد حاد، تاولهای کوچک و پر از مایع ظاهر میشوند.
- پوستهپوسته شدن: پوست در نواحی مبتلا ممکن است ضخیم و پوستهپوسته شود.
- ترکهای پوستی: پوست خشک و ملتهب ممکن است ترک بردارد، بهویژه در مناطقی مانند دستها و پاها.
- تیره یا روشن شدن نواحی پوستی: با گذر زمان، برخی از نواحی ممکن است تیرهتر یا روشنتر از پوست اطراف شوند.
این علائم ممکن است بسته به شدت بیماری و نوع اگزما متفاوت باشد و در نواحی مختلف بدن، از جمله دستها، صورت، گردن و پشت زانوها، ظاهر شوند.
ترکهای پوستی | پوستهپوسته شدن | تاولهای کوچک | قرمزی و التهاب | خشکی و زبری پوست | علائم اگزما |
رژیم درمانی | داروهای ضدقارچی | داروهای آنتیبیوتیکی | داروهای آنتیهیستامین | پماد و کرمهای کورتیکواستروئیدی | درمان اگزما |
انواع اگزما پوستی
اگزما انواع مختلفی دارد که هر یک با عوامل تحریککننده خاص خود مشخص میشوند و این عوامل در افراد مختلف متفاوت است. از انواع درماتیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگزمای تحریکی: ناشی از تماس با مواد تحریککننده مانند صابونها، شویندهها و مواد شیمیایی است که میتواند باعث التهاب و خارش شود.
- اگزمای تماسی: این نوع اگزما شایعترین نوع درماتیت است که معمولاً بر روی دستها ایجاد میشود. این واکنش ازدیاد حساسیت ناشی از ترکیبات شیمیایی مانند آنتیبیوتیکهای موضعی، مواد بهداشتی، آرایشی و فلزاتی مانند طلا و نیکل است. اگزمای تماسی به دو نوع آلرژیک و تحریکی تقسیم میشود و نباید با اگزمای آتوپیک اشتباه گرفته شود.
- اگزمای آتوپیک: این نوع اگزما با زمینه ژنتیکی مرتبط است و معمولاً در نوزادان که دارای پوست خشکی هستند، مشاهده میشود. ضایعات اگزمایی در پوست آنها دیده میشود.
- اگزمای مزمن: این نوع با خارش شدید و افزایش ضخامت پوست مشخص میشود و ممکن است در نتیجه تحریک مداوم پوست ایجاد شود.
- اگزمای آلرژیک: ناشی از واکنشهای آلرژیک به عوامل محیطی مانند رنگها، فلزات و دیگر آلرژنها است.
- اگزمای زمستانی: این نوع درماتیت معمولاً در سنین بالا مشاهده میشود و به دلیل خشکی شدید پوست در فصول سرد پاییز و زمستان به وجود میآید. در افراد سالمند، علاوه بر خشکی پوست، التهاب نیز ایجاد میشود که میتواند منجر به ترکهای پوستی، قرمزی و خارش گردد. عواملی مانند حمام مکرر با صابونهای نامناسب، استفاده از مواد شوینده، تغذیه نامناسب و عدم مصرف مایعات کافی در تشدید این نوع اگزما نقش دارند.
علل ایجاد خشکی پوست یا درماتیت چیست؟
خشکی پوست یا درماتیت میتواند به دلایل مختلفی بروز کند. یکی از علل عمده آن، افزایش سن است؛ چرا که با نزدیک شدن به سن کهولت، بهخصوص بعد از 60 سالگی، پوست تمایل به خشکی بیشتری پیدا میکند. این موضوع به این دلیل است که پوست نمیتواند چسبندگی خود را در سطح خارجی حفظ کند و همچنین نفوذپذیریاش نسبت به آب کاهش مییابد. به عبارت دیگر، پوست نمیتواند آب را بهخوبی در خود نگهدارد و این مسئله باعث خشکی و حتی پوستهریزی میشود.
علاوه بر افزایش سن، عوامل دیگری نیز میتوانند در ایجاد خشکی پوست نقش داشته باشند، از جمله:
- عوامل محیطی: هوای سرد، باد و نور خورشید میتوانند به خشکی پوست دامن بزنند.
- استفاده مکرر از آب داغ: دوش گرفتن با آب داغ و استفاده از صابونهای خشن میتواند چربیهای طبیعی پوست را از بین ببرد.
- استفاده از محصولات شیمیایی: مواد شوینده، صابونها و محصولات بهداشتی حاوی مواد شیمیایی تحریککننده میتوانند به خشکی پوست منجر شوند.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد خشکی پوست هستند و ممکن است دچار شرایط پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس شوند.
- تغذیه نامناسب: کمبود ویتامینها و اسیدهای چرب ضروری در رژیم غذایی میتواند به خشکی پوست کمک کند.
- کمآبی: عدم مصرف کافی آب میتواند باعث کاهش رطوبت پوست شود و آن را خشکتر کند.
این عوامل به همراه یکدیگر میتوانند خشکی پوست را تشدید کنند و نیاز به مراقبتهای مناسب را ایجاد نمایند.
پیشگری از اگزما
بله، میتوان از اگزما پیشگیری کرد و یکی از راههای اصلی این امر، پرهیز از عوامل تحریککننده و تشدیدکننده آن است. بیماران باید از تماس با مواد شیمیایی، شویندهها و صابونهای حاوی مواد خشن که ممکن است باعث سوزش یا حساسیت شوند، دوری کنند. استفاده از محصولات بهداشتی ملایم و مرطوبکنندههای مناسب، بهویژه بعد از استحمام، کمک میکند تا رطوبت پوست حفظ شود و از خشکی آن جلوگیری شود. رعایت بهداشت، شستشوی مرتب دستها با آب و صابون ملایم و خشک کردن آنها بهطور ملایم، همچنین پوشیدن لباسهای نرم و گرم در فصول سرد از تحریک پوست جلوگیری میکند. شناسایی و پرهیز از آلرژنها و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامینها و امگا ۳ نیز به حفظ سلامت پوست کمک میکند و میتواند به کاهش احتمال بروز اگزما و تشدید علائم آن کمک کند.
روش درمان اگزما
روش درمان اگزما به دلیل نقش غالب ژنتیک در درماتیت، معمولاً کنترلکننده است و دستیابی به بهبودی دائم و قطعی برای اگزما چالشبرانگیز است. بهطور کلی، درمانها به دو دسته تقسیم میشوند: درمان کوتاهمدت و درمان بلندمدت. در درمان کوتاهمدت، پزشک با تجویز پمادها و داروهای مخصوص به کاهش شدت اگزما و تسکین علائم آن اقدام میکند. اما درمان بلندمدت یا نگهدارنده معمولاً دشوارتر است و نیازمند رفع خشکی پوست و کاهش مواجهه با مواد تحریککننده است. برای دستیابی به موثرترین روشهای درمانی، مانند سابسیژن، مشاوره با یک پزشک متخصص پوست ضروری است تا بهترین راهکارهای مناسب برای بهبود اگزما و خشکی پوست ارائه شود.
داروهای درمان اگزما
- پماد و کرمهای کورتیکواستروئیدی:
مؤثر در کاهش خارش و قرمزی پوست.
باید به صورت یک لایه نازک روی پوست مالیده شوند.
بهترین زمان مصرف: بعد از استحمام. - پماد Pimecrolimus (Elidel):
تجویز برای نواحی آسیبدیده پوست صورت و اطراف چشم در صورت عدم تجویز کورتون. - داروهای آنتیهیستامین:
مؤثر در بهبود خارش پوست.
خوابآلودگی ناشی از آن میتواند به کاهش تحریک پوستی و بیخوابی کمک کند. - داروهای آنتیبیوتیکی:
مورد استفاده در عفونتهای باکتریایی (مثلاً ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس).
در اشکال مختلف: پماد، شربت، کپسول و قرص خوراکی. - داروهای ضدقارچی:
مؤثر در درمان عفونتهای قارچی. - اشعه درمانی (UVA/UVB):
استفاده در موارد شدید اگزما.
فرد مبتلا به مدت چند دقیقه و دو تا سه بار در هفته در معرض اشعه قرار میگیرد.
این دوره درمانی ممکن است چند ماه ادامه یابد. - رژیم درمانی:
گزینهای برای درمان اگزما در کودکان، اگرچه ممکن است برای همه کودکان مؤثر نباشد.
درمان قطعی اگزما
برای درمان قطعی اگزما، علاوه بر داروهایی که متخصص پوست تجویز میکند، باید اقدامات زیر انجام شود:
- حداقل دو بار در طول روز از مرطوبکننده بدن استفاده نمایید.
- کرم و پماد ضد خارش را به ناحیه آسیبدیده پوست مالش دهید.
- ناحیه آسیبدیده را خارش ندهید و آن را باد بزنید.
- با آب ولرم حمام کنید.
- از صابونهای حمام بدون بو و رنگ استفاده کنید.
برای آنکه از خدمات کلینیک نیکومهره بهره مند شوید:
آدرس : استان گیلان،شهرستان لاهیجان،خیابان شهید بهشتی(شیشه گران)،روبروی بهشتی ۲۲،برج تریتا،طبقه ۵،واحدهای ۱ و ۲ و ۳
شماره تماس:
۴۲۲۴۶۰۰۱ – ۴۲۲۴۶۰۰۲-_ 141
۴۲۲۲۴۵۹۵ – ۴۲۲۱۳۱۸۲_ 141